Kaszokracja

Kasze wróciły do łask! I to w zupełnie nowej odsłonie. O dawnej roli kaszy, sprowadzonej do „zapychania”, a nie smakowania, możemy już zapomnieć. Kulinarne eksperymenty pozwoliły nie tylko wydobyć prawdziwy smak kaszy, ale również uczyniły z niej pierwszoplanową gwiazdę talerzy. Brakuje argumentów, aby krzywić się na kaszę!

Wartości odżywcze kasz przewyższają te zawarte w ziemniakach, ryżu, czy makaronie. Kasza to produkt z pełnego ziarna – podczas produkcji jej łuska, czyli najcenniejsza część rośliny, pozostaje nienaruszona. Nawet osoby na diecie kochają kasze; a to przez dostatek błonnika, który zapewnia uczucie sytości na wiele godzin.

Mnogość rodzajów kasz może utrudniać ich dokładne poznanie. Podział na kasze gruboziarniste i drobnoziarniste jest pierwszym krokiem do ich uporządkowania. Te pierwsze są zdrowsze, ale i trudniejsze do strawienia. Najczęściej występują jako dania samodzielne, dodatek do farszu lub mięs.

Kasza gryczana jest chyba najbardziej znaną „grubą” kaszą. Może być nieprażona, z niepalonych ziaren gryki, a przez to delikatniejsza od gryki prażonej (palonej), o intensywnym smaku i ciemnym kolorze. Charakterystyczny mocny aromat palonej gryczanki sprawia, że jest ona chętniej wybierana w kuchni, mimo że prażenie pogarsza jakość zawartego w niej białka.  Palona, czy nie, kasza gryczana wspaniale współgra z daniami mięsami i grzybami. Zaś dla osób unikających glutenu, gryczane wypieki stanowią świetną alternatywę. Jeśli mamy trochę więcej czasu, warto wykorzystać kaszę gryczaną jako farsz do pierogów lub naleśników.

W rodzinie „grubych” kasz znajdziemy również kaszę jaglaną. Jasne ziarenka prosa są prawdziwym skarbcem wartości odżywczych. Wśród innych kasz może poszczycić się najwyższą zawartością żelaza oraz miedzi; podobnie jak kasza gryczana, nie zawiera glutenu. Nieszczęściem jaglanki jest to, że nieodpowiednio ugotowana, ma gorzki posmak. Dlatego najpierw warto ją uprażyć, bądź obficie przepłukać wodą, na zmianę zimną i gorącą. Łagodny, lekko orzechowy smak kaszy jest wart poświęcenia kilku chwil na takie zabiegi. Uniwersalność kaszy jaglanej pozwala na spożywanie jej na śniadanie (w zupie mlecznej), na obiad (w sałatce, w farszu), a nawet na deser. Kotleciki, ciasta, budynie, pasztety, pierogi... Nie ma potrawy, której nie dałoby się przygotować „na jaglano”!

Z kolei pszeniczną kaszę bulgur możemy spotkać w trzech postaciach. Drobnoziarnistej, wykorzystywanej w sałatkach, czy farszach oraz średnio i gruboziarnistej, najczęściej podawanej z mięsem i sosem. Kariera kaszy bulgur zaczęła się na Bliskim Wschodzie. Spośród kasz pszenicznych wyróżnia się największą ilością wartości odżywczych, a przy tym jest najmniej kaloryczna. Jest to zasługą pszenicy durum, z której powstaje bulgur – odmiany uznawanej za najzdrowszą. Jeśli lubimy kuchnię orientalną – turecką, syryjską, armeńską –  na pewno nie raz sięgniemy po kaszę bulgur!

Gruboziarnistą kaszę jęczmienną możemy nabyć pod postacią pęczaka (całych ziaren) lub kaszy perłowej (pociętego pęczaka). Co prawda bezglutenowcy omijają kasze jęczmienne szerokim łukiem, jednak cała reszta konsumentów może jeść ją bez obaw. Powinna znaleźć się na talerzu każdego, kto ma problemy z układem wydalniczym, bądź walczy ze „złym” cholesterolem. Kasza jęczmienna nieodzownie kojarzy się z krupnikiem, ale jej potencjał zdecydowanie wykracza poza pływanie w zupie – można jej użyć do przygotowania deserów, zapiekanek, czy gołąbków oraz oczywiście jak każda kasza, wspaniale wzbogaci smak mięsa.

Drobnoziarniste kasze również zasługują na naszą uwagę. Lekkostrawne i łatwe w przygotowaniu, zainspirują wiele śniadań i deserów. Kasza manna wspaniale komponuje się z owocami, świeżymi, bądź suszonymi; kasza kukurydziana zagęści zupy i sosy, posłuży do zrobienia placków, chleba, czy klusek; kuskus jest dobrym rozwiązaniem dla sportowców, gdyż zawiera dużo białka i węglowodanów, a niewiele błonnika; z kolei kaszę owsianą zostawmy na deser, ponieważ najlepiej smakuje przygotowana na słodko.

Kiedy znudzą nam się tradycyjne kasze (chociaż jest to mało prawdopodobne!), możemy sięgnąć po produkt nazywany „zbożem XXI wieku” – amarantus. Jest to roślina zaliczana do superfoods, ze względu na bogactwo składu chemicznego i wartość odżywczą. Jego podstawowe składniki odżywcze znacznie przewyższają te, zawarte w innych roślinach zbożowych. Kuchenne możliwości amarantusa są ogromne – może być spożywany pod postacią mąki, ziaren, mleka, czy masła.

Z kolei przydomkiem „matki zbóż” może poszczycić się quinoa, czyli komosa ryżowa. Mimo to, podobnie jak gryka i amarantus, zbożem nie jest. Z kulinarnego punktu widzenia, nie ma to większego znaczenia, gdyż komosę w kuchni traktuje się podobnie jak kasze. Jest kolejną propozycją w diecie bezglutenowej; quinoa na tle innych roślin jadalnych wyróżnia się wysoką zawartością najlepszej jakości białka. Podobnie jak w przypadku jaglanki, przez ugotowaniem komosy warto przepłukać ją wodą, aby pozbyć się goryczki. Wszechstronność komosy pozwala na kulinarne eksperymentowanie – quinoa odnajdzie się zarówno w obiadowym gulaszu, jak i w śniadaniowym jogurcie.

Pamiętajmy o własnym zdrowiu – nie zapominajmy o kaszach! Obecny wysyp przepisów, w których główne role odgrywają jaglanka, amarantus, czy kuskus, wystarczy, aby kasza powróciła na nasze stoły – tym razem już na zawsze.

Na skróty – czyli zwięzłe przedstawienie wartości odżywczych omówionych produktów: